Welkom bij het Bomencharter
'omdat de kracht van een bos groter is dan de kracht van een boom'
Via het Bomencharter engageren steden en gemeenten zich om een bepaald aantal bijkomende bomen ('het streefdoel') te bekomen op het grondgebied van de stad/gemeente. Het Bomencharter vormt dus een instrument om meer bomen te bekomen in Vlaanderen. Op die manier staat het Bomencharter symbool voor de collectieve strijd die we voeren tegen de klimaatopwarming. De telling van het aantal geplante bomen vormt een wezenlijk onderdeel van het Bomencharter.
Het Bomencharter heeft betrekking op de periode 2019 - 2024.
Alle bomen die geplant worden vanaf 1/1/2019 tot 31/12/2024 worden opgenomen in de telling. Op die manier wordt het Bomencharter maximaal geënt op de bestuursperiode van de lokale besturen.
Contact : Jo Maes, een burger uit Bertem met een passie voor bomen, soswelzijn@yahoo.com. We werken nauw samen met het Centrum voor Botanische Verrijking vzw (https://www.botanischeverrijking.be/) en Hart voor Bomen (Ilse Eelen). Samen vormen we het Team Bomencharter.
De volgende steden en gemeenten ondertekenen het Bomencharter :
Aalst, Affligem, Alken, Antwerpen, Anzegem, Assenede, Avelgem, Beersel, Begijnendijk, Beringen, Berlaar, Berlare, Bertem, Bever, Blankenberge, Boechout, Bonheiden, Boom, Boortmeerbeek, Borgloon, Bornem, Boutersem, Brakel, Bredene, Brugge, Buggenhout, Denderleeuw, Dendermonde, De Panne, De Pinte, Dessel, Destelbergen, Diest, Duffel, Edegem, Eeklo, Erpe-Mere, Evergem, Galmaarden, Gavere, Geel, Geetbets, Genk, Gent, Geraardsbergen, Gistel, Gooik, Grimbergen, Grobbendonk, Haacht, Haaltert, Halen, Halle, Ham, Hamme, Harelbeke, Hasselt, Heist-op-den-Berg, Herentals, Herne, Herzele, Holsbeek, Hoogstraten, Horebeke, Hove, Huldenberg, Hulshout, Ieper, Jabbeke, Kalmthout, Kampenhout, Kaprijke, Kapelle-op-den-Bos, Kapellen, Kasterlee, Keerbergen, Kinrooi, Kluisbergen, Koekelare, Koksijde, Kontich, Kortenaken, Kortrijk, Kraainem, Kruibeke, Laakdal, Laarne, Landen, Lebbeke, Lede, Lendelede, Lennik, Leuven, Lichtervelde, Liedekerke, Lier, Lierde, Lievegem, Lille, Lint, Linter, Lochristi, Londerzeel, Maarkedal, Machelen, Mechelen, Meerhout, Meise, Melle, Menen, Merchtem, Merelbeke, Meulebeke, Moerbeke, Mol, Moorslede, Niel, Nieuwpoort, Ninove, Oostende, Oosterzele, Oudenaarde, Oudenburg, Oudsbergen, Oud-Heverlee, Overijse, Putte, Puurs-Sint-Amands, Ranst, Ravels, Roeselare, Roosdaal, Rumst, Schelle, Schoten, Sint-Gillis-Waas, Sint-Katelijne-Waver, Sint-Niklaas, Sint-Pieters-Leeuw, Sint-Truiden, Staden, Steenokkerzeel, Stekene, Temse, Ternat, Tielt-Winge, Tielt, Tienen, Torhout, Tremelo, Turnhout, Vilvoorde, Vleteren, Voeren, Vorselaar, Vosselaar, Wachtebeke, Wellen, Wervik, Wetteren, Westerlo, Wichelen, Wijnegem, Willebroek, Wingene, Wommelgem, Wortegem-Petegem, Wuustwezel, Zaventem, Zele, Zelzate, Zoersel, Zottegem, Zoutleeuw, Zulte, Zwalm, Zwevegem en Zwijndrecht.
Het Bomencharter wordt gesteund door minister Somers en minister Demir.
De volgende provincies ondertekenen het Bomencharter: de provincie Oost-Vlaanderen (gedeputeerde Riet Gillis), de provincie Antwerpen (gedeputeerde De Haes), de provincie Vlaams-Brabant (gedeputeerde Bart Nevens) en de provincie West-Vlaanderen (gedeputeerde Vanlerberghe).
Het Bomencharter wordt gesteund door :
BOS+, BBL, Velt, Natuurpunt, INBO, het Centrum voor Botanische Verrijking, de Vereniging voor Openbaar Groen, de Vlaamse Bosgroepen, ByeByeGrass, Trees For Climate, Martin Hermy (Em. Professor in Natuur- en Groenbeheer), Kris Verheyen (Hoogleraar Bosecologie en Bosbeheer UGent), Bart Muys (Hoogleraar Bosecologie en Bosbeheer KU Leuven), VALOR, Ecovator, GoodPlanet Belgium, de Fietsersbond, Fietsberaad Vlaanderen, Forest Forward, SOLVA, Infopunt Publieke Ruimte, Rotary Club Overijse Zoniën, 'Bomen Beter Beheren', Ilse Eelen (Hartvoorbomen) en CEO's 4 Climate.
Bomenteller Vlaanderen | |
Aantal geplante bomen | 1.821.931 |
Streefdoel Bomencharter | 1.734.868 |
Aantal steden en gemeenten | 178 |
Veelgestelde vragen bij het Bomencharter
Waarom bomen planten ?
Bomen zijn fantastische wezens die CO2 uit de atmosfeer halen. De koolstof (C) nemen ze op en de zuurstof (O2) pompen ze in de lucht zodat wij gezonde (bos)lucht kunnen inademen. Bomen vormen dus een aangename en efficiënte manier om de klimaatopwarming onder controle te houden. Maar bomen zijn zoveel meer, ze beschermen ons ook tegen de gevolgen van klimaatopwarming (droogte, hitte, overstromingen). Bomen verbeteren de luchtkwaliteit (ze halen fijn stof uit de lucht) en ze vormen een geluidsbuffer, ze zijn bovendien goed voor de biodiversiteit. Bomen produceren lekker en vers fruit en voedzame noten, ze zijn goed voor onze gezondheid en bevorderen ons geluksgevoel. Uiteraard zijn er ook bomen nodig voor de constructie van huizen, de productie van meubelen edm.
Welke bomen worden meegenomen in de telling ?
Alle bijkomende bomen die geplant worden op het grondgebied van de gemeente/stad worden meegenomen in de telling, ook de bomen die geplant worden als bosplantsoen. De bomen kunnen geplant worden door het lokaal bestuur, door andere instanties (bv. Natuurpunt, ANB, BOS+, het Centrum voor Botanische Verrijking, VLM, Watergroep, bedrijven, scholen,....) en/of door burgers.
Wat is een boom ?
Struiken worden niet meegeteld maar soms is de grens tussen een struik en een boom dun. Bij twijfel leggen we uw vraag voor aan onze bomenexpert. Hieronder vind je een algemene leidraad.
De definitie van een boom is geen eenvoudig gegeven, er bestaat wereldwijd geen algemene consensus over wat een boom is en er zijn steeds weer uitzonderingen op de regel in functie van de insteek/benadering.
Het criterium dat voor het Bomencharter wordt gehanteerd is de boom-technische benadering. Sommige soorten vertakken de-facto laag en vormen geen boom, deze worden naar soort gecatalogeerd als struik (bv. rozen, ligustrum, gelderse roos…).
Een boom kenmerkt zich dus door een duidelijk te onderscheiden stam als boombeeld. Ook al is het soms een dunne lijn tussen wat een struik en een boom is, struiken kenmerken zich door laag vertakkende twijgen of vanuit de grond ontstane scheuten zonder dat zich een vrije stam ontwikkelt (bv ligustrum, gewone hazelaar,…). Anderzijds is het criterium soort niet primordiaal. Sommige soorten groeien uit tot bomen, doch kan diezelfde soort ook als haagplant worden aangewend. In het laatste geval tellen ze niet mee.
Voorbeelden
We staan even stil bij de voorbeelden van een beuk en haagbeuk.
Indien de bomen vrij mogen uitgroeien, zijn zowel beuk als haagbeuk te beschouwen als boom, ze halen in bosverband op termijn een hoogte van 30m hoogte of meer. Het zijn 1 of meerdere stammen die het hoofdbeeld bepalen van de plant met daarboven een kruin. Dezelfde soorten worden echter ook aangewend als haagplant, geschoren en laag vertakkend. Van (vrije) stammen is er dus geen sprake in dat geval. In deze groeicontext worden de planten niet beschouwd als boom. Het is dus niet enkel de soort die bepalend is, maar ook het gebruik.
Een laagstam-fruitboom wordt steeds als boom beschouwd, ook al geeft deze de indruk een grote struik te zijn.
Ben jij er helemaal klaar voor ?
Welkom bij het Bomencharter !
Lees de inhoud van het Bomencharter en kies de formulering en het streefdoel dat bij uw gemeente/stad past.
Laat het ingevulde Bomencharter vervolgens ondertekenen door de Burgemeester of de bevoegde Schepen en stuur dit document naar soswelzijn@yahoo.com.
Uw gemeente/stad wordt vervolgens vermeld op de website. Eén keer per jaar (telkens in januari) ontvangt u een mail waarin gevraagd wordt het aantal geplante bomen van het afgelopen jaar door te geven.
Partners kunnen het Bomencharter eveneens vervolledigen, ondertekenen en vervolgens doorsturen naar soswelzijn@yahoo.com. Je kan kiezen voor de standaardformulering of je kan zelf je eigen formulering opstellen.
Feest van de boom - klimaatbomen
Op 17 oktober 2019 werd het Bomencharter Vlaams-Brabant plechtig ondertekend door 19 steden en gemeenten, samen met 3 partners. Na de ondertekening van het charter hebben we een unieke klimaatboom met een bijzondere betekenis geplant in Bertem, nl. een scheefbladige zomerlinde. Het zit immers ook wat 'scheef' met het klimaat. Deze boom werd met veel plezier geschonken door het Centrum voor Botanische Verrijking.
Op 14 maart 2022 werd het Bomencharter Vlaanderen plechtig ondertekend door 176 lokale
besturen, samen met 30 partners. Zoals de traditie het voorschrijft hebben we samen een unieke klimaatboom geplant (onthuld) in het pittoreske en gastvrije Puurs-Sint-Amands, nl. een grootbladige eik (Quercus dentata ‘Sir Harrold Hillier’).
Alle foto's van het event vind je op de website van de gemeente Puurs-Sint-Amands. De naam van de foto bevat steeds de naam van de fotograaf, het zou fijn zijn moest men deze naam ook vermelden bij hergebruik : https://www.puurs-sint-amands.be/ondertekening-bomencharter-2022
Een klimaatboom in elke gemeente en stad
Het zou fantastisch zijn als er overal in Vlaanderen klimaatbomen opduiken, de symboolwaarde en voorbeeldfunctie van deze bomen is groot, zeker als ze geplant worden door de burgemeester en/of schepenen, samen met de groendienst. Op die manier krijgen we een symbolische en uniforme verankering van het Bomencharter in heel Vlaanderen en krijgen we hopelijk ook telkens lokale persaandacht. Het sjabloon voor het bordje bij de klimaatboom vind je hieronder.
Klimaatboom Merchtem Klimaatboom Willebroek
Klimaatboom Leuven
Een zorgboom bij elk ziekenhuis
Met het Team Bomencharter willen we heel graag een zorgboom planten bij elk ziekenhuis in Vlaanderen, om de zorgsector te bedanken én om de coronadoden te gedenken.
De eerste zorgbomen zijn ondertussen geplant in Bonheiden en Geel, in het najaar volgen er ongetwijfeld nog enkele zorgbomen. Meer info vind je hieronder :
- https://www.geel.be/herdenking-coronaslachtoffers
Aantal geplante bomen en streefdoel : 2019 -2024
Antwerpen | Geplant | Streefdoel |
stad Antwerpen | 9.626 | 4.200 |
Berlaar | 11.000 | |
Boechout | zo veel mogelijk | |
Bonheiden | 1.855 | 1.500 |
Boom | 66 | zvm |
Bornem | 17.460 | 21.000 |
Dessel | 36.788 | 3.000 |
Duffel | 4.004 | zvm |
Edegem | zvm | |
Geel | 2.577 | 2.750 |
Grobbendonk | 12.021 | 4.568 |
Heist-op-den-Berg | 58.201 | 10.000 |
Herentals | 1.876 | 5.000 |
Hoogstraten | zvm | |
Hove | 285 | zvm |
Hulshout | 3.814 | 1.000 |
Kalmthout | 1.911 | 1.000 |
Kapellen | 2.586 | 1.000 |
Kasterlee | 28.640 | 24.600 |
Kontich | 26.267 | 21.211 |
Laakdal | 18.978 | 2.500 |
Lier | 6.236 | zvm |
Lille | 3.560 | zvm |
Lint | 201 | 200 |
Mechelen | 75.796 | 87.000 |
Meerhout | 1222 | 5.000 |
Mol | 910 | 3.200 |
Niel | 400 | 400 |
Putte | 34.967 | 10.000 |
Puurs-Sint-Amands | 48.384 | 50.000 |
Ranst | 15.000 | |
Ravels | 974 | 600 |
Rumst | 144 | zvm |
Schelle | 16.228 | 22.000 |
Schoten | zvm | |
Sint-Katelijne-Waver | 21.000 | |
Turnhout | 317 | 20.000 |
Vorselaar | 2.586 | zvm |
Vosselaar | 100 | zvm |
Westerlo | 25.000 | |
Wijnegem | 51 | zvm |
Willebroek | 2.333 | 10.500 |
Wommelgem | 681 | zvm |
Wuustwezel | 2.842 | 1.500 |
Zoersel | 6.103 | 7.000 |
Zwijndrecht | 54 | zvm |
Oost-Vlaanderen | Geplant | Streefdoel |
Aalst | 13.211 | 12.000 |
Assenede | 14.000 | |
Berlare | 2.661 | 500 |
Brakel | 3.962 | zvm |
Buggenhout | 34.372 | zvm |
Denderleeuw | 2.720 | zvm |
Dendermonde | zvm | |
De Pinte | zvm | |
Destelbergen | 2.500 | |
Eeklo | 821 | 1.000 |
Erpe-Mere | 15.337 | 5.000 |
Evergem | 18.729 | zvm |
Gavere | 10.644 | zvm |
Gent | 173.565 | 150.000 |
Geraardsbergen | 9.417 | 20.000 |
Haaltert | 18.000 | |
Hamme | zvm | |
Herzele | 11.192 | 6.000 |
Horebeke | 2.524 | zvm |
Kaprijke | 340 | 6.500 |
Kluisbergen | 16.455 | zvm |
Kruibeke | 3.502 | 1.600 |
Laarne | 789 | zvm |
Lebbeke | 5.922 | zvm |
Lede | 20.440 | 10.000 |
Lierde | 7.794 | 1.000 |
Lievegem | 4.688 | zvm |
Lochristi | 985 | zvm |
Maarkedal | 1.780 | 2 ha bos + ... |
Melle | zvm | |
Merelbeke | 19.631 | 3.000 |
Moerbeke | 898 | zvm |
Ninove | 20.000 | |
Oosterzele | 11.924 | zvm |
Oudenaarde | 36.159 | zvm |
Sint-Gillis-Waas | 8.658 | zvm |
Sint-Niklaas | 79.000 | |
Stekene | 15.191 | 2.500 |
Temse | 1.416 | zvm |
Wachtebeke | 933 | zvm |
Wetteren | 212 | zvm |
Wichelen | 5.175 | zvm |
Wortegem-Petegem | 12.245 | 6.396 |
Zele | 5.791 | zvm |
Zelzate | 3.500 | 12.835 |
Zottegem | 77.992 | 26.000 |
Zulte | 7.926 | 15.720 |
Zwalm | 22.760 | zvm |
Vlaams-Brabant | Geplant | Streefdoel |
Affligem | 4.821 | |
Beersel | 25.000 | |
Begijnendijk | 1.825 | |
Bertem | 455 | 500 |
Bever | 6 | |
Boortmeerbeek | 5.551 | 1.000 |
Boutersem | 12.888 | 2.000 |
Diest | 757 | zvm |
Galmaarden | 1.000 | |
Geetbets | 9.500 | |
Gooik | 209 | zvm |
Grimbergen | 7.979 | zvm |
Halle | 36.295 | 51.000 |
Haacht | 8.227 | 3.000 |
Herne | 5.325 | 2.000 |
Holsbeek | 18.044 | zvm |
Huldenberg | 14.686 | 3.000 |
Kampenhout | 4.545 | 2.000 |
Kapelle-op-den-Bos | 72 | zvm |
Keerbergen | zvm | |
Kortenaken | 365 | zvm |
Kraainem | 2.700 | zvm |
Landen | 13.163 | 1.000 |
Lennik | 6 | 3.564 |
Leuven | 5.634 | 10.000 |
Liedekerke | 3.412 | 500 |
Linter | 3.030 | 2.000 |
Londerzeel | 3.966 | zvm |
Machelen | 9.648 | 15.582 |
Meise | 2.500 | |
Merchtem | 28.658 | 8.000 |
Oud-Heverlee | 38.754 | 25.000 |
Overijse | 25.000 | |
Roosdaal | 1.060 | 5.000 |
Sint-Pieters-Leeuw | 1.603 | 2.500 |
Steenokkerzeel | 65 | 200 |
Ternat | 16.361 | 16.000 |
Tielt-Winge | 21.964 | 900 |
Tienen | 10.023 | 3.750 |
Tremelo | 970 | 1.500 |
Vilvoorde | 34.071 | 3.000 |
Zaventem | zvm | |
Zoutleeuw | 50 | zvm |
West-Vlaanderen | Geplant | Streefdoel |
Anzegem | 11.107 | 15.000 |
Avelgem | 500 | |
Blankenberge | 8.727 | zvm |
Bredene | 364 | zvm |
Brugge | 112.049 | 21.250 |
De Panne | zvm | |
Gistel | 1.380 | zvm |
Harelbeke | 4.534 | zvm |
Ieper | 92.836 | 100.000 |
Jabbeke | 13.880 | |
Koekelare | 2.727 | zvm |
Koksijde | 173 | 2.000 |
Kortrijk | 125.000 | |
Lichtervelde | 2.000 | |
Lendelede | 224 | zvm |
Menen | 6.696 | 34.000 |
Meulebeke | 2.610 | 250 |
Moorslede | 20.496 | zvm |
Nieuwpoort | 1.921 | 4.000 |
Oostende | 23.450 | 120.000 |
Oudenburg | 5.555 | 1.000 |
Roeselare | 83.271 | 100.000 |
Staden | 11.000 | |
Tielt | zvm | |
Torhout | 1.878 | 1.000 |
Vleteren | 191 | zvm |
Wervik | 367 | zvm |
Wingene | 9.456 | 14.600 |
Zwevegem | 80.000 |
Limburg | Geplant | Streefdoel |
Alken | 25.346 | 15.000 |
Beringen | 461 | 1.200 |
Borgloon | 11.000 | |
Genk | 6.597 | zvm |
Halen | 26.252 | zvm |
Ham | 3.000 | |
Hasselt | 7.954 | 7.500 |
Kinrooi | 9.034 | 12.000 |
Oudsbergen | 2.657 | 1.260 |
Sint-Truiden | 428 | zvm |
Voeren | 10.515 | zvm |
Wellen | 52 | zvm |